Onveiligheid als kind geeft chronische stress als volwassene

Als kind weet je niet beter dan dat je thuissituatie normaal is. Want het is wat je kent en waar je mee opgegroeid bent. Mijn ouders hadden een eigen bedrijf en daardoor was ik een sleutelkind. Ze kwam ’s avond pas laat huis. Mijn ouders hadden ook vaak ruzie. Het bedrijf liep niet goed, ik werkte in het weekend ook in het bedrijf als er soms dingen verkeerd waren gegaan en dat opgelost moest worden. Vervolgens ging dat bedrijf failliet. We verhuisden minimaal om de 4 jaar als mijn vader weer ander werk had. Elke keer weer moest ik alles wat ik kende achter me laten en in een nieuwe omgeving en school weer iets opbouwen. Ik deed me stoer voor alsof ik alles aan kon. Maar nu kan ik zien dat ik vaak gevoelens van onveiligheid heb ervaren.

Als je als kind periodes van onveiligheid hebt ervaren, dan neem je de rest van je leven een soort van basis spanning met je mee. Chronische stress noemen ze dat. Dan hoeft er maar weinig te gebeuren of jouw stressniveau loopt veel sneller op dan bij andere mensen die die onveiligheid niet hebben ervaren en dus geen last hebben van chronische stress. Je hebt dan dus gewoon minder rekruimte.

Misschien heb je een ouders gehad met een psychische ziekte, of met een verslaving. Of misschien reageerde je ouders onvoorspelbaar omdat alles de ene keer helemaal oké was, maar op elk moment weer de bom kon barsten. Misschien werd je aan je lot overgelaten. Of werd de boosheid en/of frustratie van een ouder op jou afgereageerd. Natuurlijk valt ook fysieke  en emotionele mishandeling of misbruik onder de factoren die gevoelens van onveiligheid kunnen veroorzaken.

Door gevoelens van onveiligheid ervaar je sneller stress en onzekerheid, bijvoorbeeld over je financiële situatie. Of als er zich een situatie voordoet die enigszins lijkt op een situatie waarin je je eerder onveilig voelde, kun je die gevoelens van onveiligheid weer ervaren. En ook als mensen in jouw bij zijn ruzie maken, ook al staat het helemaal los van jou, dan kun je je toch onveilig voelen. Als je kritiek krijgt van anderen kan dat gevoelens van onveiligheid veroorzaken. Of als iemand dominant gedrag vertoont en jij je geïntimideerd voelt kan dat gevoelens van onveiligheid veroorzaken. Hierdoor kun je de volgende reacties ervaren: stress, spanningen in je lichaam, onrust in je hoofd, emoties als angst, verdriet of boosheid of een algemeen gevoel van onrust en spanning.

Gevoelens van veiligheid of onveiligheid krijg je van huis uit mee. Misschien groeide je op in een veilig en warm gezin, maar de kans is groot dat dat niet het geval was. Als kind wil je je veilig voelen, en dus bedenk je overlevingsmechanismes om die vervelende gevoelens van onveiligheid niet te ervaren. Je sluit je af van je gevoel, loopt op je tenen, gaat pleasen, ruzies sussen. Hierdoor komt het nog jonge lichaam al vroeg onder spanning te staan. Je doet je groot voor of hebt al jong te veel verantwoordelijkheid op je genomen. Dit werkt door in hoe je op latere leeftijd jezelf veiligheid probeert te geven. Ook gebeurtenissen op volwassen leeftijd kunnen een gevoel van onveiligheid geven, zoals bijvoorbeeld: een ongeluk, seksueel misbruik, bankoverval, inbraak, of gepest worden op het werk.

Als eerste stap is het belangrijk dit te gaan herkennen en vervolgens om de patronen op te sporen. Dan natuurlijk nog de patronen oplossen en doorbreken. Het lastige is dat iets wat je al heel erg lang doet te herkennen van jezelf. Wat alles wat je al lang doet voelt “normaal”, ook als het niet helpend is. We noemen dit een blinde vlek. Je doet het al zolang en het gaat zo vanzelf dat je het niet eens door hebt. Daarom kan het handig zijn dat je iemand hebt die je helpt deze patronen te herkennen.

De meeste mensen zijn in hun jeugd wel iets tekort gekomen, of dat nu psychisch, lichamelijk  of emotioneel is. Als kind heb je overlevingsmechanismen gevonden om met die situatie om te gaan, om dat te compenseren. Je zocht je toevlucht in je groot houden, zorgen dat je niet thuis was maar bij anderen speelde, je wist hoe je jezelf onzichtbaar kon maken, of juist hoe je kon dissociëren. Dit soort reacties en patronen blijf je de rest van je leven toepassen zolang je hier niets in verandert. Ook als het je niets meer brengt of juist tegen werkt.

Veel mensen blijven boos naar hun ouders toe over eerdere gebeurtenissen. Maar ouders kunnen het nooit 100% perfect doen. Ook zij hebben het één en ander meegemaakt waardoor zij zo geworden zijn zoals ze zijn. Het gaat dus niet om schuld of het wijzen van je vingers naar je ouders. Het gaat erom dat je jezelf heelt en achter je laat wat er gebeurd is. Je kunt het verleden namelijk niet veranderen. Wel de gevolgen in het hier en nu.

7 Stappen om de chronische stress van onveiligheid op te lossen

1. Het herkennen dat je hier last van hebt is altijd de 1^e stap;
2. Duidelijk krijgen welke overlevingsmechanismen je allemaal toegepast hebt die vroeger misschien werkte maar nu niet meer;
3. Accepteren dat dit is wat er gebeurd is;
4. Anderen vergeven voor de situaties die zich voor hebben gedaan;
5. Jezelf vergeven voor de keuzes die je hebt gemaakt naar aanleiding van die situaties;
6. Het doorbreken van de patronen die je belemmeren;
7. Nieuwe gezonde patronen aanleren die WEL voor je werken.

Susan groeide op met haar narcistische moeder. Die zeer veeleisend en grillig was. Ze had nooit het gevoel dat ze wist waar ze aan toe was. Dat voelde onveilig. Pas door haar burn-out liep ze vast in het pleasen, constant voor anderen denken, te veel verantwoordelijkheid op zich nemen en meer. Beetje bij beetje kon ze dit door de begeleiding herkennen en loslaten. Hierdoor ervaarde ze een enorme vrijheid, en rust die ze nooit eerder had ervaren. Haar zelfvertrouwen groeide en ze kreeg weer zin om dingen te ondernemen. Ook haar relatie bloeide enorm op hierdoor.

Dus herken je de gevoelens van onveiligheid? Of ze nou ontstaan zijn in je jeugd of op volwassen leeftijd, ze zitten je geluk enorm in de weg. Zodra je de stappen neemt ga ook je de weg ontdekken naar meer vrijheid, meer energie, meer rust, meer geluk en veiligheid. Je leven zal in positieve zin nooit meer de oude zijn!

Door: Nanda Noorlander van N-balans. (Nanda Noorlander helpt mensen die last hebben van overspannenheid of een burn-out van overleven naar leven. Zodat ze meer rust en meer energie hebben en ze weer kunnen genieten en eindelijk weer gelukkig zijn.)

En dan hoor ik nu graag van jou! Wil je definitief uit je burn-out? Klik hieronder en bestel de 3-delige videoserie… !